Odkąd człowiek wymyślił pracę, pojawiła się produkcja różnego rodzaju towarów. Miejsce, gdzie ludzie wymieniają towary nazywamy rynkiem. Przychodzą tam ci, którzy sprzedają i ci, co chcą kupić. Wszystkie towary, które są na rynku określamy mianem podaży, natomiast te towary, które ludzie chcieliby kupić określamy mianem popytu. Najlepiej byłoby, gdyby te wartości były sobie równe, wtedy każdy towar miałby swego nabywcę. Jeśli towaru jest więcej niż kupujących to ceny towarów spadają, jeśli odwrotnie to rosną.
Cenę towarów określa się w pieniądzu. Dawno temu ludzie nie znali pieniądza i wymieniali się towarami. Przy pomocy pieniądza nie trzeba wymiany, można kupić to, co się chce. Pieniądz bez względu na czas i miejsce jest powszechnie przyjmowanym środkiem zapłaty, albo inaczej mówiąc powszechnym środkiem zwalniania od zobowiązań. Przy pomocy pieniądza możemy więc zapłacić za towar i pracę oraz możemy uwolnić się od długu czy podatku. Pieniądz może mieć formę gotówkową i bezgotówkową.
Dominującą postacią pieniądza gotówkowego jest banknot zwany biletem bankowym. Jego geneza sięga początków nowożytnej bankowości, natomiast w pełni ukształtowaną postać osiągnął w XIX/XX wieku. Materialnym tworzywem banknotu jest papier. Odpowiedni nadruk informuje o nazwie wystawiającego banknotu oraz o wartości nominalnej danego odcinka wyrażonej w jednostkach pieniądza krajowego.
Inną postacią pieniądza gotówkowego jest bilon czyli drobne, funkcjonalne odcinki pieniężne tłoczone zazwyczaj z metali pospolitych. W przeszłości bilon był emitowany przez Skarb Państwa, w celu pokrywania drobnych deficytów budżetowych. Nazywano go również pieniądzem zdawkowym. Rozmiary skarbowej emisji bilonu zawsze były niewielkie, a jego znaczenie w porównaniu z banknotem odpowiednio ograniczone.
Pieniądz bezgotówkowy jako pozbawiony substancji materialnej, nie posiada konkretnej postaci fizycznej. Jest on tylko obiektem ewidencji księgowej banków i stąd bierze się termin pieniądz ewidencyjny. We współczesnych krajowych systemach pieniężnych występują zatem: banknot, bilon i wielokrotnie liczniejszy pieniądz bezgotówkowy.
Pieniądz pełni funkcje:
- środka rozliczeniowego,
- środka płatniczego,
- dobra płynnego,
- środka skarbienia czyli tezauryzacji,
- miernika wartości.
W Polsce występują pieniądze o nazwie złoty polski (PLN). Nasi sąsiedzi na zachodzie od kilku lat mają pieniądze o nazwie euro. Euro zastąpiło dotychczasowy pieniądz krajowy np. markę niemiecką (DEM) czy franka francuskiego (FLF) czy też guldena holenderskiego (NLG). Kraje, które utworzyły wspólną walutę nazywamy Eurolandem. Za kilka lat być może Polska też nie będzie posiadała własnego pieniądza ponieważ zostanie przyjęta do Europejskiej Unii Monetarnej (EMU). W tej chwili 1 euro = ok. 4zł. Tak samo najsilniejszy pieniądz świata jakim jest dolar USD równy jest 4 zł polskich. Kiedyś o sile pieniądza decydowały zasoby złota danego państwa. Mówiło się, że pieniądz jest wymienialny na kruszec (złoto). Dziś już tak nie jest, o sile pieniądza decydują takie czynniki jak PKB, stopy inflacji i skala bezrobocia.